Maurits Van Saene

“Schilder van Stilte en Ruimte”

Maurits Van Saene (1919-2000) belichaamt een kunstenaar die de schilderkunst benaderde als een vorm van voortdurende zuivering. Geboren in Ninove, gevormd in Brussel en Parijs, leerde hij al vroeg hoe de werkelijkheid teruggebracht kon worden tot haar essentie. Zijn ontmoeting met Jean Brusselmans in 1944 bleek daarbij een scharnierpunt: van Brusselmans nam hij de overtuiging mee dat eenvoud en structuur een diepe, bijna spirituele intensiteit konden dragen.

Van Saene begon met stillevens, landschappen en figuren, maar liet de beschrijving langzaam oplossen. Vanaf de jaren zestig wendde hij zich steeds nadrukkelijker tot de zee — niet als herkenbaar tafereel, maar als onbegrensd veld van kleur en beweging. Zijn horizontale composities, opgebouwd uit ritmische stroken, zijn geen zeegezichten in klassieke zin: ze zijn ervaringen van stilte, schilderijen die functioneren als drempels naar een ruimte zonder woorden.

Naast zijn werk als kunstenaar restaureerde hij ook monumenten, alsof hij niet alleen schilderijen maar ook stenen structuren van de vergetelheid wilde redden. Toch is het vooral zijn schilderkunst die getuigt van diezelfde zorg: een verfijnde aandacht voor wat blijft wanneer alle anekdote verdwijnt.

Als leraar gaf hij dit door aan anderen, met de nadruk op kijken voorbij het zichtbare. Zijn oeuvre is geen verhaal van onderwerpen, maar van een houding: een aandachtig en bedachtzaam zoeken, waarin schilderkunst verandert in meditatie, en kijken in een vorm van denken.