Gilbert Swimberghe
Gilbert Swimberghe (1927 Brugge-2015 Brussel) voltooide zijn studie aan de Brugse Academie in 1946 en volgde nadien lessen aan de Academie van Sint-Joost-ten-Node (1947-1948). Hij start zijn lange loopbaan als kunstenaar met figuratief werk. Ook deze periode die start rond 1949 kenmerkt zich door een eigen, goed herkenbare stijl. Aanvankelijk expressionistisch onder invloed van bv Jean Brusselmans, evolueert Swimberghe halfweg de jaren vijftig naar een meer metafysische schilderkunst. Een werk als “De blauwe tafel” is een kantelpunt in de evolutie binnen zijn oeuvre. Vanaf dan is het duidelijk dat Swimberghe steeds meer neigt naar abstractie.
Begin de jaren zestig gaat de kunstenaar aan de slag met diverse materialen. Mozaïeken en reliëfs uit hout en karton zien het licht. Er ontstaan vlakken en lijnen, Swimberghe begint steeds subtieler met licht en schaduwen te experimenteren. Verder wordt ook de geometrie en het constructivisme diepgaand verkend. Eind jaren zestig, begin zeventig maakt Swimberghe nog steeds minimale monochrome reliëfs. Qua schilderkunst begin jaren zeventig kunnen we enkele periodes aanduiden op basis van het kleurgebruik. De roze periode van ongeveer een jaar, tot eenenzeventig, nadien kwam nog een gele periode en een geel-groene. Er ontstaat een dieptewerking in de doeken, de kunstenaar speelt met de optische illusie. Objecten komen als het ware naar voren, komende uit de diepte. Subtiel gekozen kleuren wisselen elkaar af maar versterken elkaar ook.
In 1984 heeft Swimberghe een belangrijke tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel. De evolutie die zich in het werk van de kunstenaar sinds eind jaren zeventig heeft voltrokken is daar te zien. Vanaf 1975 gebruikt hij steeds meer grijze en witte tonen, maar een belangrijke evolutie is vooral te zien in het gestuele, de textuur, de hand van de schilder wordt zichtbaar in zijn werk. De borstelstreek kan met andere woorden getraceerd worden. Het is echter wel opmerkelijk vast te stellen dat de geometrische vormen nooit helemaal verdwenen zijn. In deze context is het waardevol om Jacques Fontier te citeren over het werk van Swimberghe: “Zijn werk nodigt uit tot wat deze tijd in diepste wezen nodig heeft: concentratie, contemplatie, bezinning, meditatie, en stoot tot in die lagen van het bewustzijn door die tot de rusteloze tijd, het luidruchtige gedaas en de oppervlakkige veelvuldigheid achter zich laten. Het zien verdiept hier tot in-zien, tot in-zicht, verdicht tot exploratie van het binnenveld, gaat over in innerlijke stilte. Als das Diesseits in ons tot zwijgen is gebracht, zien we in de doeken het licht van het das Jenseits.”
Dit gegeven dat Fontier zo filosofisch weet te beschrijven heeft Swimberghe diepgaand uitgewerkt in zijn laatste periode, de blauwe periode. De historiciteit van de vroege werken, bijvoorbeeld van de jaren zestig zijn uitermate belangrijk. Maar wie ten diepste in de ziel van Swimberghe wil kijken kan niet aan deze laatste blauwe periode voorbij. Hijzelf heeft hier naar gerefereerd als zijnde zijn belangrijkste en beste periode. Men voelt wel intuïtief aan dat de kunstschilder hier aan iets zeer fundamenteel en universeel heeft geraakt. Hoewel hij zijn eigen stijl en uniciteit steeds heeft weten behouden. Tot op hoge leeftijd heeft hij deze blauwe werken gemaakt.
Zijn werk bevindt zich in private en publieke collecties (Mu.Zee, S.M.A.K., Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België,…) in zowel binnen- als buitenland (Duitsland (Leverkusen, Kaiserslautern), Italië (Milaan), USA (New York), Brazilië (Rio de Janeiro), Israël (Dimona),…).
